काठमाडौँ । यही भदौ २३ र २४ गते जेन-जी पुस्ताका युवाहरूले देशव्यापी रुपमा गरेको भ्रष्टाचारविरुद्धको आन्दोलनका क्रममा उठाइएका मागका सम्बन्धमा राजनीतिक दलमा आवद्ध बहुसंख्यक जेन-जीले समर्थन जनाएका छन् ।
तर आन्दोलनको दोस्रो दिनको विध्वंश र त्यसपछिका घटनाक्रमप्रति उनीहरू असन्तुष्ट छन् । आन्दोलनका नाममा देशको सम्पत्ति नष्ट गरिएको र आन्दोलनकारी मारिएकोप्रति उनीहरूले गम्भीर आपत्ति प्रकट गरेका छन् । विध्वंश गरेकोमा सह्रानीय नभएको युवा नेताहरू बताउँछन् ।
कांग्रेस निकट नेविसंघका नेता नवीन पौडेलले जेन-जीहरूको मागप्रति सकारात्मक रहे पनि तोडफोड, गोली प्रहार र मारपिटबारे आफूहरूको आपत्ति रहेको सुनाए ।
भ्रष्टाचारले सीमा नाघेकाले माग उठाउनु जायज भएको उनले बताए । उनले कानूनी राज्यमा संविधानको मातहतमा रहेर देशलाई कानूनी राज्यको प्रत्याभूति दिलाउनुपर्ने कुरा जायज भए पनि प्रतिनिधि सभा विघटन गर्ने कदम संविधान विपरित रहेको औँल्याए । उनले संविधान मिच्नु भनेको कानूनी राज्यको स्थापना नभएको भन्दै यो स्वीकार्न नसकिने बताए ।
उनले अब राजनीतिक दलभित्र रहेका जेन-जी पुस्ताहरू दलको आफ्नो आदर्श र सिद्धान्तमा बस्नुपर्ने औँल्याउँदै संविधानभित्र नै रहेर देशलाई गतिशील र दिगो विकासतर्फ उन्मुख गराउनका लागि जनचेतना र भ्रष्टाचार विरोधी अभियान चलाउँदै समाज परिवर्तनका लागि काम गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।
उनले पहिलो महिला प्रधानमन्त्री सम्मान व्यक्त गर्दै देश अराजकतातर्फ उन्मूख भइरहेको बेलामा देशको नेतृत्व गर्नुपर्छ भनेर अडान लिएको कुरामा धन्यवाद दिए । उनले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रभित्र रहेर व्यवस्थालाई जोगाउनलाई सम्मान व्यक्त गरे ।
उनले प्रधानमन्त्री कार्कीले सर्वदलीय, सर्वपक्षीय बैठक आह्वान गरेर देशलाई निकास दिने बाटोतिर अगाडि बढ्नुपर्ने बताए । दलहरूले लोकतन्त्र स्थापनामा ठूलो भूमिका निर्वाह गरेकाले राजनीतिक दलभित्रका नेतृत्वकर्तालाई समन्वय गरेर संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र र संविधानको रक्षा गर्दै अगाडि बढ्न सुझाव दिए ।
नेविसंघका नेता मनमोहन भट्टलेसमेत जेन-जी आन्दोलनको समर्थक भए पनि दोस्रो दिनको घटनाप्रति सन्तुष्ट नभएको बताए । शान्तिपूर्ण रुपमा संविधानले दिएको अधिकार प्रयोग गरेर आन्दोलनमा आउनु राम्रो भए पनि विध्वंश स्वीकार्न नसकिने बताए ।
तर जेन-जी पुस्ताहरू साझा मुद्दामा एकीकृत नभई विभिन्न पक्षमा विभाजित भएकोप्रति असन्तुष्टि जनाउँदै साझा नेतृत्व लिएर जेन-जीहरू अघि बढ्नुपर्ने उनले सुझाए ।
उनले प्रतिनिधिसभा विघटनको कुरामा संविधानले दिएको अधिकार बमोजिम नभएको धारणा राखे । उनले अहिलेको समय गुनासो र विमति गरेर बस्ने भन्दा पनि क्याम्पसमा भएका विभिन्न संगठनले विषम् परिस्थितिमा पुनःनिर्माण लागि आफूले सकेको सहयोग गर्नुपर्ने पनि बताए ।
नेता भट्टले व्यक्तिगत रुपमा वा सतिप्रथा भएको देशमा महिलाले नेतृत्व गर्नु सकारात्मक भएको औंल्याउँदै ७२ जना मृत्यु भएकालाई शहीद घोषण गरेसँगै भदौ २३ लाई जेन-जी दिवसका रुपमा सार्वजनिक बिदा दिन आग्रह गरे । उनले घाइते भएकालाई पनि विश्वविद्यालयमा छात्रवृत्तिको व्यवस्था गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।
नेकपा माओवादी केन्द्र निकट अखिल (क्रान्तिकारी)का युवा नेता पेरिसराज गिरीले पछिल्लो समय नेताहरूले गरेको अपराध, भ्रष्टाचार, विलासिता जीवन नै जेन-जी पुस्ताको आक्रोश भएको उल्लेख गर्दै आन्दोलन समयको आवश्यक्ता रहेको बताए ।
उनले जेन-जी पुस्ताको माग कतिपय जेन-जीलाई नै थाहा नभएको पनि बताए । दलीय तन्त्रबाट निर्माण भएको अख्तियार अनुसन्धान आयोगले आफ्ना नेताहरूको भ्रष्टाचारको फाइल रोक्ने भएकाले अख्तियार भन्दा स्वतन्त्र शक्तिशाली आयोग बन्यो भने मात्रै भ्रष्टाचार रोक्न सकिने स्पष्ट पारे ।
उनले प्रत्यक्ष कार्यकारी राष्ट्रपति वा प्रधानमन्त्री हुँदा देशमा भ्रष्टाचार रोकिने र छिटै फड्को मार्ने पनि बताए । आगामी चुनावमा पनि पुरानै दलका नेताहरू आउने सम्भावना भएकाले अहिलेको सरकारले चुनाव गरेर नयाँलाई हस्तान्तरण गर्नुको विकल्पबाहेक केही नरहेको उनले बताए । संविधान मार्नु भन्दा संसद मार्नु राम्रो भन्दै संसद विघटन राम्रो रहेको उनले बताए ।
एमालेको विद्यार्थी संगठन अनेरास्ववियुका नेता इन्द्रसिंह ठकुरीले जेन-जीले प्रथम चरणमा राखेका माग वास्तविक माग रहेको र सोही माग अनुसार आफू पनि सहभागी भएको भन्दै जुन विध्वंश मच्चाइयो त्यसमा सहमति जनाउन नसक्ने बताए ।
उनले अहिलेको अवस्थालाई नजिकबाट हेर्दा जेन-जी पुस्ताका माग खोलामा बगेर गएको समेत बताए । उनले जेन-जीले अघि सारेको माग अनुसार प्रक्रिया अगाडि नबढेको भन्दै उनले संविधानको रक्षा सबैभन्दा ठूलो कुरा हुने र संविधान विपरित संसद विघटन स्वीकार्न नसकिने बताए ।
ठकुरीले नयाँ पुस्ताका माग पूरा गर्नका लागि नयाँ पुस्ताले नेतृत्व पाउनुपर्ने भएकाले पुस्तान्तरण भन्ने कुरा अनिवार्य भएको बताए । उनले पुरान पुस्ता र नयाँ पुस्ता दुवै मिलेर देशलाई विकास गर्न सकिने बताए ।
